Көре алмаушылық деген не? Адамның өзгелерде қол жеткізген жақсылықтарды қабылдай алмау сезімі. Яғни көре алмаушылық бір адамның өзінде болуын қалаған әр түрлі қабілетпен басқа да нәрселердің басқа біруде болғанын іштей қызғану. Көре алмаушылықта адамның ішіндегі дерттердің бірі. Ибн Омар (р.а) жеткізген хадисте: « Тек екі нәрседе ғана қызғаныш танытуға болады. Алла Тағала құран беріп онымен күні-түні құлшылық жасаған және Алла Тағала мал-дүние беріп, күні түні қолындағы дүниесімен қайырымдылық еткен кісіге» деген. ( имам Бұхари) Расында бір мұсылман екінші мұсылман бауырымыздың бойындағы бір жақсылыққа қызыға қарауы мүмкін, бірақ оны көре алмай жамандауға бармау керек, керсінше Алла менде де солай етсе ғой деп дұға тілеу керек. Біріміз білсек , біріміз білмейміз- көре аламаушылық аспан мен жердегі алғашқы күнә. Бұрында өткен ғұламалар: « Көре алмаушылық аспандағы ең алғашқы жасалған күнә. Ібіліс Адам (а.с) пайғамбардың мәртебесі мен дәрежесіне іштарлық етті. Сонымен бірге, жер бетінде де ең әуелі жасалған қылмыс пен күнә көре алмаушылықтың салдарынан болды. Адам (а.с) ұлдары бірі екіншісін іштарлық кесірінен өлтірді» деген. Омар ибн Хаттаб (р.а.): «Кімнің Алла берген бір нығметі болса, оған бір көреалмаушы іштар табылады. Тіпті, мін мен айыптан бойы таза адамға да тырнақ астынан кір іздеуші біреу табылады…», деген екен Абай Құнанбайұлы мынадай өлеңінде:
Өзіңде бармен көзге ұрып,
Артылам деме өзгеден.
Күндестігін қоздырып,
Азапқа қалма езбеден.
Іштарлықтың неден туындайтыны, қызғанышты оятатын не, көре алмаушылыққа қалай соқтығасың − бәрін осы бір шумақ өлең ғана түсіндіре алды.
Хариса бин Нұғман (р.а.) риуаят етеді: Үш нәрсе менің үмметіме жабысып жүреді: бал ашу, көреалмаушылық және жаман ой, – деді Пайғамбар (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын). Сонда біреу:
– Уа, Алланың Елшісі! Ол жамандықтардан қалай құтылуға болады? – деп сұрады. Пайғамбар (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын): «Егер көреалмаушылық жасасаң, Алладан кешірім сұра. Жаман ой келсе, оны қазбалама. Бал ашып қойсаң (білместікпен), соған қарай әрекетіңді жасай бер, – деп жауап берген екен» (Табарани). Алла Тағала Фалақ сүресінде хасад (көре алмаушылық) етушіден, яғни көре алмаушының көреалмаушылығынан Алла Тағалаға сыйынуды бұйырған «Әрі көреалмайтынның іштарлығы кезіндегі жамандығынан сақта» («Фәлақ» сүресі, 5-аят), деп дұғаға қосуымызды кеңес еткен.
Наржігітов Зиятбек
«Тайынша» аудандық мешітінің бас имамы
